LeesKost | Koster's Bijzondere Boekensite

Doolhof van verraad

Geplaatst op 23 april 2024 door Adrianus

Paardenkeutels zijn geen vijgen

Een Rani Diaz-thriller.

Wanneer Mechelen wordt opgeschrikt door een brute moord is het, zoals ter plaatse gebruikelijk, aan hoofdinspecteur Rani Diaz en haar team om deze op te lossen. Amy, die recent tot dat team is toegetreden als inspecteur, krijgt een déja vu. Twintig jaar geleden werd haar vriendin Phoebe op dezelfde manier vermoord, de dader is nooit gesnapt. Zou hij of zij weer toegeslagen hebben of is er sprake van een copycat?

Rani, net uitgerust van een fijne vakantie en met haar hoofd nog bij privézaken, weet niet precies wat ze met Amy’s vermoedens aan moet. En dan gebeurt er weer een moord…

Auteur

Sterre Carron (Antwerpen, 1957) is het pseudoniem van een bijzonder populaire Vlaamse schrijfster van misdaadromans. Ze werkte jarenlang in de medische sector in Rwanda en Zaïre. Terug in België kwamen haar medische achtergrond en haar belangstelling voor criminologie goed te pas toen ze begon met schrijven. Sterre debuteerde in 2013 met Mara en publiceerde sindsdien twee titels per jaar, waardoor nu Doolhof van verraad de tweeëntwintigste thriller is met hoofdinspecteur Rani Diaz in de hoofdrol. In elk – prima ‘zelfstandig te lezen’ – boek wordt, naast de gebruikelijke porties misdaad, aandacht besteed een de persoonlijke omstandigheden van Rani en haar gezin, dat verder bestaat uit vriend Frederik, dochtertje Rune en tienerzusje Romy. De trouwe lezer volgt ook die ontwikkelingen op de voet. In 2023 werd Sterre Carron genomineerd voor de shortlist van de oeuvreprijs ‘De Max Gouden Vleermuis’. De serie wordt nog steeds voortgezet, maar de auteur heeft te kennen gegeven nu eerst eens een stand-alone thriller te gaan schrijven.

Het verhaal is, zoals we gewend zijn, weer uiterst gecompliceerd. Amy is ervan overtuigd dat de moorden te maken hebben met de dood van Phoebe, maar het team kan er maar geen vinger achter krijgen. Een en ander zet de persoonlijke verhoudingen enigszins onder druk. Hijgend lopen de teamleden achter de feiten aan en met hen de lezers. Ze worden door de vele plotwisselingen regelmatig op het verkeerde been gezet. Er is inderdaad spraken van een ‘doolhof van verraad’.

Intussen toont de commissaris zich regelmatig van zijn welwillende kant en dat is wel eens anders geweest. Loopt hij soms tegen zijn pensioen? En dan speelt er ook nog iets heel persoonlijks voor Rani en Frederik.

De doorbraak komt plotseling, onverwacht maar zeker niet ongeloofwaardig. Als een bekwaam medicus hecht de auteur vervolgens alles keurig af.

Genieten!

Sterre Carron – Doolhof van verraad. Een Rani Diaz thriller. ISBN 978-94-64789-15-7, 397 pagina’s, € 22,50. Temse (B): Phoenix Books 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Deel van een reeks, Detective / Thriller | Reacties uitgeschakeld

Anna en Charlotte

Geplaatst op 22 april 2024 door Marianne Janssen

Twee werelden, één Duitsland

Rijk en arm maar allebei sterke vrouwen.

In de derde week van oktober in het jaar 1899 worden er twee meisjes geboren: Anna Tannenberg en Charlotte Feltin. Anna woont in een dorp in het Spreewald, haar ouders moeten ploeteren om de kost te verdienen, maar haar moeder staat er desondanks op dat haar dochters een vak leren zodat ze hun eigen brood kunnen gaan verdienen. Daarom komt Anna, net als eerder haar oudere zus Emma, in de leer bij een naaister en leert van haar het vak. Als zij is uitgeleerd moet zij geld gaan verdienen. Anna stapt op de trein naar Berlijn en wil proberen of zij dáár een baan als naaister kan krijgen. Dat valt niet mee. Maar dan ziet zij een advertentie waarin het nieuwe Kaufhaus des Westen (KaDeWe) verkoopsters zoekt. Ze besluit daar haar geluk te gaan beproeven en niet alleen krijgt zij een baan, maar haar vakkennis als naaister en haar talent voor het ontwerpen van kleding brengen haar veel verder dan ze had durven hopen. Zij trouwt en krijgt een zoon, Felix.

Voor Charlotte ziet de wereld er heel anders uit. Zij is de dochter van de machtige landheer Richard die weliswaar graag een zoon als opvolger had gehad, maar ontdekt dat in Charlotte een ware en gepassioneerde landbeheerder ligt, die zijn bedrijf nog groter en rijker zal kunnen maken. Vader wenst dat Charlotte snel trouwt en kinderen krijgt. Hij heeft geen oog voor haar eigen wensen. Hij drijft zijn dochter een verstandshuwelijk in. Liefde voert bepaald niet de boventoon. Maar ze krijgt kinderen, een ervan is Gisela.

Twee meisjes, twee werelden. Ze leven allebei in Duitsland, dat weliswaar de oorlog heeft verloren, maar waarin in de crisistijd een nieuwe leider opstaat, Hitler. De lezer kent de gruwelijke geschiedenis die daarop volgt. Anna en Charlotte leven middenin het land dat armoe lijdt, waarin de bevolking als blinden achter de man aanloopt die hen een betere toekomst belooft. Joodse vrienden vluchten. Charlottes vader koopt voor een prikje het huis en de landerijen van zijn joodse zwager Salomon en doet alsof hij hem daarmee een dienst bewijst omdat de man nu het land uit kan vluchten. Zowel Anna als Charlotte zien van nabij wat het antisemitisme aanricht als zij zien dat mensen worden opgehaald en afgevoerd naar kampen.

Auteur

Katharina Fuchs (1963), pseudoniem van Katharina Sulzbach, studeerde rechten in Frankfurt en Parijs en werkte een tijd als advocaat. Inmiddels is ze fulltime schrijver. Anna en Charlotte is gebaseerd op de levens van haar grootmoeders. De twee vrouwen – de oma’s – ontmoetten elkaar vlak voor de bruiloft van hun beider kinderen Felix en Gisela. Fuchs spitte hun levens uit en schreef daarmee de geschiedenis van twee sterke Duitse vrouwen die hun geboorteland tweemaal in oorlog zagen komen met alle rampzalige gevolgen van dien. Juist deze herkenbaarheid zorgde ervoor dat het boek, als historische roman van een geschiedenis die iedereen in Duitsland aan den lijve heeft ervaren, een immens succes werd.

Dit waargebeurde verhaal van twee sterke vrouwen uit twee volkomen verschillende werelden die elkaar uiteindelijk raken, is geweldig boeiend geschreven. Het is een schitterend, meeslepend verhaal, het pákt je en laat je niet los.

Ontroerend, boeiend geschreven, lees en blijf lezen!

Katharina Fuchs – Anna en Charlotte. Uit het Duits vertaald (Zwei Handvoll Leben) door Sylvia Wevers. ISBN 978-94-0162-004-8, 509 pagina’s, €21,99. Haarlem: Xander Uitgevers 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Geschiedenis, Tweede Wereldoorlog | Reacties uitgeschakeld

Verzwegen kamp

Geplaatst op 20 april 2024 door Piet Windhorst

Oorlog tegen de Belgen

Het kamp Rijen en de Tiendaagse Veldtocht.

Deze historische roman speelt in het jaar 1831. Nederland en België vormen één land: het Koninkrijk der Nederlanden. Koning Willem I is het staatshoofd. De Belgen komen in opstand. Zij willen zelfstandig worden met Leopold als hun eigen koning. Willem I wilde aan deze opstand een eind maken. Daarom mobiliseerde hij de Nederlandse troepen (37000 soldaten).

Het verhaal begint in Leeuwarden. Ook daar klinkt de oproep van de koning; Neemt de wapenen op tegen de onwillige Belgen en marcheert op naar de zuidgrenzen van ons rijk om onze eer te verdedigen. Een groep studenten, onder wie Hannes Wouda, geeft gehoor aan de oproep. Ze treden in dienst en gaan naar Kamp Rijen in Noord-Brabant. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Hannes Wouda en Joukje Hingstman.

Auteur

Kees Uittenhout (1951) volgde de opleiding grafisch ontwerper. Met zijn vrouw had hij zijn eigen ontwerpbureau. Vanaf 2012 legt hij zich toe op het schrijven historische romans. Zijn eerste boek Gouden handel handelt over de slavernij In Suriname en Curaçao. Andere romans: Gunner’s Woede, Vaders, Zonen & Broers en KAF.

Joukje is een straatmeisje dat leeft van zakkenrollen. Ze heeft het geleerd van haar vader. Hannes en Joukje ontmoeten elkaar en worden stevig verliefd: een student met een dievegge. Het komt zo ver dat Hannes Joukje gaat assisteren bij het zakkenrollen. Dat gaat lang goed, maar ze worden toch een keer gesnapt. Er ontstaat een vechtpartij met koddebeiers, waarbij een van hen te water raakt en verdrinkt. Hannes wordt verdacht van moord. Hij ontsnapt door zich te melden bij het leger. Joukje wordt gearresteerd en opgesloten in een heel primitieve ondergrondse cel. De vrouw die ze beroofd heeft zorgt er voor dat ze opgenomen wordt in de strafinrichting Ommerschans. Het is geen gevangenis, maar de bewoners zitten wel opgesloten. Ze moeten zwaar werk verrichten en krijgen karige maaltijden. Joukje weet te ontsnappen en gaat Hannes achterna.

Hannes is student en afkomstig uit een rijk milieu. Hij woonde in een groot huis met veel personeel. Met een groep soldaten uit Friesland gaat Hannes grotendeels te voet naar Kamp Rijen in Noord-Brabant. De beschrijving van deze tocht is interessant en heel beeldend beschreven. Kamp Rijen bestaat uit een enorm groot tentenkamp waar veel soldaten verblijven. In Breda, Oirschot en Kamp Rijen bevinden zich 37000 soldaten. Ze worden getraind in afwachting van het bevel van de koning om de aanval te beginnen. Op 2 augustus 1831 is het zover. Klokslag vier uur klonk door Kamp Rijen de ten-aanval-roffel van de tamboers, die uitmondde in het spelen van het nationale volkslied ‘wien Neêrlands bloed’.

De vlucht van Joukje uit Ommerschans is een bijzonder gedeelte in het boek. De schrijver heeft er een spannend avontuur van gemaakt. Joukje gaat als een jongen met de naam Joris werken op turfschepen en gaat zo op weg naar het zuiden. Die hele tocht op weg naar Gilze Rijen is interessant omdat goed beschreven wordt hoe het vervoer in die tijd werkte en daarnaast wordt het tijdsbeeld uitstekend geschetst. Met de persoon Joukje heeft de auteur een boeiend personage geschapen. Ze ontwikkelt zich tot een zelfbewust persoon die zich in benarde omstandigheden heel goed weet te redden. De grote vraag is of het haar gelukt om haar geliefde Hannes terug te vinden. Dat maakt het boek spannend.

Treffend en realistisch wordt beschreven hoe het voor de nog onervaren soldaten is om echt op een vijand te moeten schieten. De lezer wordt niet gespaard. Er vallen gewonden en doden en de toestanden in de lazaretten is ten hemel schreiend.

Deze historische roman brengt goed in beeld wat zich afspeelde tijdens de Tiendaagse veldtocht. Het is het voorbeeld van een zinloze oorlog die beslist wordt door hoge heren. Vele jonge mannen worden uit hun dagelijkse leven opgeroepen en een aantal sneuvelt of wordt invalide. Het boek laat deze harde werkelijkheid heel geloofwaardig zien.

Een indrukwekkende en verhelderende historische roman.

Kees Uittenhout – Verzwegen Kamp. ISBN 978-94-6365-594-1, 528 pagina’s, € 27,50. Leeuwarden: Uitgeverij Elikser 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Geschiedenis | Reacties uitgeschakeld

De onbedoelden

Geplaatst op 18 april 2024 door Marianne Janssen

Confrontatie met een gemist verleden

Baby-tweeling wreed gescheiden.

In 1988, kort nadat de als baby geadopteerde Aafke haar 21^ste verjaardag heeft gevierd, kondigen haar ouders Fons en Ineke aan dat ze met haar willen praten. Een bijna plechtige aankondiging, dat is Aafke niet gewend in het warme, liefdevolle gezin waarin ze – met haar oudere eveneens geadopteerde zusje Brechtje – is opgegroeid. Maar het verhaal dat haar ouders vertellen zet haar wereld op z’n kop: ze heeft een tweelingzusje. Haar ouders konden indertijd niet twéé kinderen adopteren, maar de nonnen van de Vroedvrouwenschool in Heerlen waar ze was geboren, hadden hen verzekerd dat dit geen probleem was. Voor het babyzusje zou snel genoeg een ander liefdevol gezin gevonden worden. Het meisje kwam terecht bij Koos en Fien. In beide gevallen ging de adoptie slinks, via de achterdeur van het tehuis, alsof er toch iets niet helemaal klopte.

De tweelingzusjes heetten Annet en Saskia, hun nieuwe ouders veranderden de namen in Aafke Annet en Annemarieke.

Bij Aafke thuis was er altijd open gesproken over de adoptie. Maar níet over het feit dat ze een tweelingzus had. Fons en Ineke hadden plechtig moeten beloven dat ze dat hun dochter pas zouden vertellen als ze 21 was. Koos en Fien was niet eens verteld dat ze een ‘halve tweeling’ hadden. De mededeling slaat bij Aafke in als een bom. Ze heeft haar zusje Brechtje op wie ze stapelgek is, dat er nóg een zusje is – en dan een met wie ze de plaats in de baarmoeder heeft gedeeld – is een klap en een wonder tegelijk. Ze besluit op zoek te gaan naar het zusje. Ze vindt haar vrij snel, kunnen het goed vinden samen. Het zusje heeft het minder goed getroffen met haar adoptiefouders. De liefde die Aafke ten deel viel is haar niet vergund geweest bij de stuggere Koos en Fien. Annemarieke is jong getrouwd met haar jeugdliefde Niek, ze heeft zich van jongs af aan ‘gespleten’ gevoeld, noemt zichzelf Anne Marieke, alsof ze twee meisjes, twee zusjes met twee verschillende karakters is. Aafke en Anne Marieke besluiten samen op zoek te gaan naar de moeder die hen heeft afgestaan, naar de vader die hen verwekt heeft. Vader was ‘een Griek’, meer horen ze aanvankelijk niet. Het is een wel erg summiere omschrijving, maar ze laten zich niet weerhouden. Hun moeder Claudia moet meer kunnen vertellen, maar die is niet scheutig met haar mededelingen.

Auteur

Cobi van Baars (1967) woont in Cuyk. Na afronding van het Peelland College in Deurne studeerde ze Nederlands in Nijmegen. Ze studeerde cum laude af op de relatie tussen literatuur en beeldende kunst. Van Baars is naast schrijver ook schilder.

Ze debuteerde in 2017 met Schipper & Zn. Daarop volgden in 2019 Over het krakende ei enin 2020 Branduren. Al haar boeken werden uitstekend ontvangen. Met dit nieuwe boek kwam Van Baars terecht op de shortlist voor de Libris Literatuur Prijs 2024.

Het boek is gebaseerd op een waargebeurd verhaal.

In de jaren zestig was het, zeker in het katholieke zuiden, nog een grote schande om ongehuwd zwanger te raken. Diverse kloosterordes hadden tehuizen onder hun beheer waar de vrouwen hun kind konden baren, het afstaan en dan terug konden naar hun ouderlijk huis om daar te doen of zij nooit zwanger waren geweest. Die moederhuizen zijn decennia later in een bijzonder kwaad daglicht komen te staan, de nonnen waren bepaald geen liefdevolle verzorgers maar buitten de jonge meisjes flink uit.

De Vroedvrouwenschool in Heerlen waar de tweeling werd geboren had kennelijk ook de functie van kraamkliniek, waar leerling-vroedvrouwen praktijkervaring konden opdoen. ‘Meneer pastoor’ bemiddelde, in het geval van Annemarieke, bij de slinkse adoptie.

Van Baars vertelt het verhaal van de tweeling met veel empathie, sympathie en psychologisch inzicht. Een indringend verhaal. Het is schrijnend om je te realiseren wat de immense rol van het toeval is geweest: bij welk ouders kom je terecht, wat als de meisjes niet gescheiden waren, wie was verantwoordelijk voor niet alleen de gebeurtenissen in het leven van de tweeling, maar ook voor de eenzame Claudia en niet te vergeten voor het feit dat vader in Griekenland nergens van wist omdat zijn zus de post onderschepte.

De onbedoelden is een aangrijpend, prachtig geschreven verhaal over een wreed gescheiden tweeling, wier leven werd bepaald door toeval en de katholieke fatsoensrakkerij van de jaren zestig. Een verhaal wat u niet mag missen.

Cobi van Baars – De onbedoelden. ISBN 9-789-025-4747-13, 222 pagina’s, €22,99. Amsterdam: Atlas Contact 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Cultuur | Reacties uitgeschakeld

Koude harten

Geplaatst op 16 april 2024 door Piet Windhorst

Een Varg Veum thriller

Zoektocht naar een vermiste,

Privédetective Varg Veum krijgt bezoek in zijn kantoor. Prostituee Hege Jensen geeft hem de opdracht een vermiste vriendin op te sporen. Het gaat om Margrethe Monsen. Ook zij is prostituee. Hege heeft weinig vertrouwen in de politie, daarom komt ze bij Varg. Deze begint aan een lange zoektocht. Hij benadert bijna iedereen die iets te maken had met Margrethe. In de thriller komen tientallen personages voor. Dat maakt het boek soms wat ingewikkeld.

Auteur

Gunnar Staalesen (1947) is een Noorse bestsellerauteur van tientallen thrillers. Hij schreef ook toneelstukken en hoorspelen. Het bekendst is hij om de boeken die handelen over privédetective Varg Veum. Van deze thrillerreeks werd een tv-serie gemaakt die ook uitgezonden werd in Nederland en Vlaanderen. De complete Noorse reeks bestaat uit 22 thrillers, waarvan er Inmiddels zeven in het Nederlands zijn vertaald.

In deze verdwijningszaak krijgt Varg te maken met de familie Monsen. Veel gesprekken zijn nodig om een goed beeld van deze familie te krijgen. Het is allemaal diep treurig wat Varg tegenkomt. Het gaat om een gezin met drie kinderen:.Siv, Karl Gunnar en Margrethe. Er was niet alleen sprake van verwaarlozing, maar ook van misbruik. Een speciaal comité van de kerk bemoeide zich met het gezin. Varg komt erachter dat deze begeleiding verre van ideaal was. De ouders waren alcoholist. Vader Frank Monsen viel dronken van de trap en overleed. Dochter Margrethe, de verdwenen vrouw, werd prostituee. De zoon Karl Gunnar kreeg op school ruzie met een docent en sloeg deze dood.

De schrijver heeft deze thriller vol gestopt met problemen. Er is sprake van zo’n vijf moorden., seksueel misbruik, prostitutie, alcoholisme en ook nog drugshandel. Het laatste probleem wordt wat luchtig behandeld, hoewel juist in verband daarmee sprake van veel gewelddadigheid. De sympathieke hoofdpersoon Varg Veum geraakt ook enkele malen in gevecht. De lezer hoeft zich dus niet te vervelen.

Een thriller met veel actie.

Gunnar Staalesen – Koude harten. Vertaald uit het Noors (Kalde hjerter) door Lucy Pijttersen. ISBN 978-94-6068-700-6, 330 pagina’s, € 21,99. Baarn: Uitgeverij Marmer 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Deel van een reeks, Detective / Thriller | Reacties uitgeschakeld

De prijs van de twijfel

Geplaatst op 11 april 2024 door Marianne Janssen

Ingewikkelde relaties rond de dood

Heikele familiekwesties en Eros in het nauw.

Als Thomas Berg in de vooravond van 30 april door zijn vriendin Freya Bonen onverwachts wordt uitgenodigd voor een etentje, heeft hij geen idee wat de aanleiding daarvoor is. Vlak voor zij hem ophaalt realiseert hij zich dat zij die dag een half jaar geleden een relatie kregen, dat zij ongetwijfeld verwacht had dat hij háár zou uitnodigen en toen dat niet gebeurd was zélf maar het initiatief genomen had. Geen beste beurt. Maar het wordt die avond nóg lastiger. Want als zij hoog in het Brusselse Atomium aan tafel zitten legt Freya hem een plan voor. In de Leuvense binnenstad wordt het nieuwbouwproject Burenberg gebouwd, wat vindt hij ervan om daar samen een huis te kopen en te gaan samenwonen? Thomas wordt door twijfel overvallen. Hun relatie is geweldig, zeker, maar wil hij nu echt gaan samenwonen? Hij houdt af, zegt dat hij erover moet nadenken. Dat valt Freya zichtbaar tegen.

Alsof de duvel ermee speelt wordt Berg drie dagen later naar Burenberg geroepen: er is op het bouwterrein een Poolse arbeider zo zwaar mishandeld, dat hij kort erna aan zijn verwondingen bezwijkt. De man lag bij een loods, waarin een opslag was van kostbare oldtimers. Eigenaar van de loods en de inboedel was Simon Bonen, de broer van Freya, met wie Berg nog geen kennis had gemaakt. Heeft de moord op de Pool met de loods en de oldtimers te maken? In dat geval zou Thomas Berg het onderzoek moeten overdragen aan een van zijn collega’s, want dat staat hij té dicht op de zaak.

Thomas Berg aarzelt. Hij begint aan zijn onderzoek, zet zijn mensen aan het werk op de gebruikelijke manier, alle feiten moeten worden nagelopen, er mogen nergens losse eindjes blijven hangen. En dan valt er een tweede dode: Simon Bonen zelf. Berg en zijn team zijn inmiddels een aantal feiten over de man te weten gekomen die sommige zaken in een extra treurig maar ook merkwaardig daglicht zetten, zaken die Freya – die zo’n ontzettend goede band had met haar broer – helemaal niet wist. Berg wil Freya zelf op de hoogte stellen van Simons dood, maar hij zal die dag ook meteen onderzoeksrechter Hove vertellen van de relatie die hij heeft met de zus van het slachtoffer. Hove zou geen seconde aarzelen hem van het onderzoek af te halen. Berg zou normaliter worden vervangen door zijn tweede man Coens, maar uitgerekend nu is die naar zijn ouderlijk huis in verband met het overlijden van zijn vader. Lou zal daarom degene zijn die de leiding van het onderzoek op de schouders krijgt. Lou… Berg vraagt zich af of ze wel capabel genoeg is hiervoor. Hij draagt over, met een hart en hoofd vol twijfel. En Lou voelt zich gruwelijk becommentarieerd en gekwetst als Thomas enige kritiek op haar handelen uit. De sfeer wordt er niet beter op. Maar intussen moeten er nu twee moorden worden opgelost. En Simon laat een aantal geheimen achter die nu pas boven tafel komen. Geheimen die vragen oproepen. En wie liegt zaait twijfel, dat blijkt ook hier weer het geval.

Auteur

Jo Claes (1955) was van 1984 tot zijn pensionering in 2016 docent Nederlands en Engels in het voortgezet onderwijs. Hij debuteerde in 1985 met De stenen toren, en won hiermee de Beste Debuut-prijs. Claes is deskundige in iconografie, katholiek erfgoed en hagiografie, religieuze onderwerpen die in zijn misdaadromans prachtig worden ingezet. Hetzelfde geldt voor Claes’ liefde voor de taal, de lezer plukt er de vruchten en passant van mee.

In 2008 verscheen De zaak Torfs, daarin verscheen Thomas Berg voor het eerst ten tonele. Deze inspecteur – voor kenners: met trekken van de Engelse inspector Morse – verwierf meteen de sympathie van de lezer. Claes hield de man in de pen. Deze misdaadroman is inmiddels de achttiende Berg.

Jo Claes heeft een prachtige pen en bedenkt voor zijn Leuvense misdaadromans bijzondere plots. Hij heeft een grote schare bewonderaars, uw recensent is er één van.

Mis hem niet, deze nieuwe Jo Claes. Hij is het lezen weer dubbel en dwars waard.

Jo Claes – De prijs van twijfel. ISBN 9-789-052-409-32-0, 400 pagina’s, €24,99. Antwerpen: Houtekiet Uitgeverij 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Detective / Thriller | Reacties uitgeschakeld

De kibboetsdochter

Geplaatst op 10 april 2024 door Piet Windhorst

Ontsnapt maar toch niet vrij

Geschiedenis van vier Joodse generaties.

In deze historische en gedeeltelijk autobiografische roman wordt de geschiedenis geschetst van vier generaties uit een Joodse familie. Het begint in 1892 met Diether en Herta Grossenbreden die wonen in Mattierzoll, een dorp in Nedersaksen. Zij bezitten een graansilo en een bietensapfabriek. Aan het begin van de 20-ste eeuw kunnen zij als Joden nog goed functioneren in Duitsland. In de jaren dertig gaat dat veranderen. Zij worden geconfronteerd met een pogrom in Kisjinev, de opkomst van nationaalsocialisme en de Kristallnacht. Enkele familieleden kiezen ervoor te emigreren naar Palestina. Uitvoerig wordt beschreven hoe sommigen zich vestigen in een kibboets. Ook de conflicten met de buurlanden in de Zesdaagse Oorlog en de Jom Kippoer-oorlog worden beschreven. Tenslotte is er het vertrek van Talila, de ‘kibboetsdochter’, naar Nederland. Het is dan 1976.

Auteur

Tsafrira Levy, geboren en opgegroeid in Israël, woont sinds 1976 in Nederland en werkte als psychotherapeut. Vanaf 1997 publiceert ze in het Nederlands proza en poëzie, waaronder ook enkele vertalingen uit het Hebreeuws.

Het gezin van Alma en Kurt Kahn met hun kinderen Paul-Ber en Hanna (tweede generatie) vertrekt als eerste naar Palestina. De Duitsers laten hen gaan als ze een speciale uitreisbelasting betalen. Vanuit Napels gaan ze met een groot passagiersschip naar Palestina. Bij aankomst wordt spontaan gereageerd. Bijna iedereen op het dek begon spontaan te klappen en het Hatikwa te zingen, het nationale lied van de hoop op een vrij leven als Joden in een eigen staat. Het gezin wordt goed ontvangen en gezien de verslechterende toestand in Duitsland nodigen ze hun familie dringend uit om ook te komen.

Zoon Paul-Ber krijgt een Joodse naam: Dov. Hij gaat zich interesseren voor politiek en wordt lid van de marxistische club. Via deze club gaat hij wonen in de Kibboets Heftziba. Ze leven daar als een grote familie die alles deelt. Het gaat om rechtvaardigheid en gelijke kansen. Dov verricht eenvoudig boerenwerk. Met zijn studie is het gedaan, want hij mag alleen studeren als het om nuttige vakken gaat. Wat de gezinnen betreft werken beide ouders. De kinderen wonen apart. De baby’s worden al direct bij de moeder weggehaald. Ze houden wel contact, maar alleen op bepaalde tijden.

Niet iedereen van de familie heeft het naar zijn zin in Heftziba. Daarom wordt besloten te verhuizen naar de kibboets HaMa‘apil. Hoofdpersoon in dit gedeelte is Talila. Ze is een zelfbewuste jonge vrouw die haar eigen weg wil gaan, maar de belangen van de kibboets gaan voor. Ze wil een bepaalde studie volgen maar krijgt geen toestemming. Haar wordt gezegd: Vraag je nu om voor jou privé een studieroute te regelen op kosten van de kibboets, waar alleen jij baat bij zult hebben? Talila is heel boos, maar ze moet zich houden aan de tien geboden van de kibboets. In de roman worden ze alle tien genoemd. Enkele voorbeelden:

Dien het land en het socialisme met je pioniersgeest. Blijf trouw aan de groepspolitieke lijn, gehoorzaam de leiders. Wees wilskrachtig, zowel lichamelijk als geestelijk. Blijf zuiver, drink niet, rook niet. Houd je seksueel rein.

Talila houdt het niet meer uit in de kibboets. Ze gaat studeren in Tel Aviv. Haar familie vindt het verschrikkelijk, maar ze wil zich ontworstelen aan de groepsdruk. In Tel Aviv ontmoet ze een Nederlandse student op wie ze verliefd wordt. Ondanks dat hij niet Joods is, ontstaat er een relatie. Ze besluit zelfs met hem naar Nederland te gaan om daar te gaan studeren. Haar ouders snappen niet dat zij als kibboetsdochter naar Nederland kan gaan. Na Polen is in dat land in de Shoah het hoogste percentage Joden vermoord. Talia gaat toch. Het is 1976 als ze naar Nederland vertrekt, naar haar geliefde en om een studie psychologie in Groningen te beginnen.

De Kibboetsdochter is een waardevol en interessant boek dat ons inzicht geeft in een stuk geschiedenis dat voor de meeste Nederlanders onbekend is. Dat de schrijfster er voor koos vier generaties van een familie te beschrijven heeft als consequentie dat er een overvloed van romanfiguren in het boek voorkomt, ingewikkeld! Jammer dat er niet een stamboom is opgenomen die de relaties verduidelijkt.

Een indringende historische roman.

Tsafrira Levy – De kibboetsdochter. ISBN 978-94-6365-591-0, 436 pagina’s, € 27,50. Leeuwarden: Uitgeverij Elikser 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Geschiedenis | Reacties uitgeschakeld

Alle zondaars zullen bloeden

Geplaatst op 8 april 2024 door Marianne Janssen

Méér dan moord…

In de hel is ruimte zat.

Als het zwart-witte stadje Charon voor het eerst een zwarte sheriff kiest is dat een oude bekende, Titus Crown, geboren en getogen in Charon. Vóór deze benoeming had hij een mooie functie bij de FBI, maar na het overlijden van zijn moeder besluit Titus terug te keren naar huis, naar zijn volkomen ontredderde vader die aan de drank is gegaan. Titus heeft als zwarte sheriff een taboe doorbroken, maar dat houdt niet in dat een deel van de (witte) bevolking niet toch nog op hem neerkijkt als zwarte: hij is een neger met een penning, voor een deel van de zwarte bevolking: zwart van buiten, wit van binnen. Titus besluit zich strikt aan alle regels te houden, voor of tegen zwart of wit. Maar dan wordt op de middelbare school de geliefde (witte) leraar mr. Spearman doorgeschoten door een zwarte leerling, Latrell. De jongen is volkomen verdwaasd, gilt dat Spearman een zwarte engel des doods is, een duivel. Hij komt met het wapen in de hand op Titus af, die vergeefse pogingen doet de jongen te kalmeren. Maar voor Latrell zijn wapen kan laten vallen, wordt hij neergeschoten door de hulpsheriff Roger. Twee doden, een zwarte en een witte. Waarom vonden zij de dood? Wat bond hen of juist niet?

De angst en de verontwaardiging in Charon City zijn groot. Mr. Spearman was een algemeen geliefde docent. Maar als Titus Crown als deel van het onderzoek de telefoons van Spearman en Latrell napluist en als gevolg daarvan huiszoeking doet bij Spearman, stuit hij op gruwelijke, dramatische beelden. De vriendelijke Spearman was buiten schooltijd een verschrikkelijke misdadiger, een seriemoordenaar zelfs, zo blijkt uit het gevonden materiaal. Waarom hebben de sheriffs vóór hem nooit alarm geslagen? Diep in zijn hart weet Titus het antwoord: omdat Spearmans slachtoffers zwart waren. En hij weet ook dat heel veel mensen deze beschuldiging naar die ‘aardige meneer Spearman’ nooit zullen geloven als hij niet met keihard bewijs komt.

Hij richt zich op. Vastberaden. Sinds zijn benoeming was hij voor een aantal vrienden zijn voornaam kwijtgeraakt, maar zij, vaak witten, die op hem neerkeken noemden hem, neerbuigend, wél bij de naam. Vanaf dát moment, besluit hij, is hij voor iedereen de sheriff, een man met een verantwoordelijke functie. In die functie zal hij de daders – Spearman en anderen – bij de kraag vatten, hoeveel jaren geleden zij ook hebben gemoord. ‘Alle zondaars moeten bloeden’, neemt hij zich voor. Dat hebben de achterblijvers verdiend.

Het wordt Titus en zijn team niet eenvoudig gemaakt. Geheimen, verborgen of zichtbaar racisme, alles komt bloot te liggen. Titus opereert als een held, rechtschapen en koelbloedig.

Auteur

Shawn Andre Cosby (1973) is een misdaadfictieschrijver uit de Southern Noir. Hij woont in Gloucester, Virginia aan de York River. Cosby schreef vier misdaadromans waaronder Een laatste uitweg en Vlijmscherpe tranen. Met zijn debuut stond hij meteen in de top tien van de New York Times. Hij won diverse prijzen zoals Book Prize 2020. Vlijmscherpe tranen wordt verfilmd. De International Thriller Writers, een vereniging verspreid over 49 landen met een lidmaatschap van 4500 leden, noemde Cosby’s roman Blacktop Wasteland ‘ de beste Hardcoverfictieroman van 2021’.

Titus Crown is een held, een man die zijn principes nooit verloochent, een man die weigert de woorden zwart en wit in de mond te nemen als het over mensen gaat. Cosby zet hem krachtig neer in een boek dat boeit van de eerste tot de laatste pagina.

Dit is een werkelijk briljante misdaadroman zoals ze zelden geschreven worden.

S.A. Cosby – Alle zondaars zullen bloeden. Vertaald uit het Engels (All the Sinners Blood) door Henk Moerdijk. ISBN 9-789-044-3673-48, 367 pagina’s, €23,99. Amsterdam: The House of Books 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Detective / Thriller | Reacties uitgeschakeld

België door de ogen van Suske en Wiske

Geplaatst op 6 april 2024 door Piet Windhorst

Stripverhalen over de naoorlogse geschiedenis

Aspecten van Suske en Wiske die je bijblijven.

Vrijwel iedereen kent de Belgische stripreeks Suske en Wiske, bedacht en oorspronlelijk getekend door Willy Vandersteen (1913-1990). De verhalen verschenen van 1945 t/m 2022 in De (Nieuwe) Standaard. De strips hebben in 1977 de geschiedenis van België in beeld gebracht. Deze geschiedenis door de ogen van Suske en Wiske wordt beschreven door dertien kenners en fans.

Samensteller

Lisa Noteris studeerde internationale politiek en communicatiewetenschappen. Ze is freelance journalist, interviewer en copywriter. Ze schrijft onder andere voor MO Magazine, De Groene Amsterdammer, De Tijd en de Stripgids.

Walter Zinzen schrijft in 1946 het verhaal De vliegende aap over, Suske, Wiske en tante Sidonia die een broer van Lambik bezoeken die in Afrika woont. Er was nog weinig bekend over dat continent. De enige bron van informatie kwam van missionarissen. Zij vertelden dat er in Congo nog heel wat menseneters waren. In het verhaal komt slechts één blanke voor, de andere personages zijn wilden met een bot in hun haar. Ze willen Suske, Wiske en Lambik gaar stoven. Is er sprake van racisme? Volgens de schrijver niet, want Wiske kon aan de kookpot ontsnappen door te roepen: ‘Mijne heren, we zijn allemaal mensen onder elkaar’ Overigens spreken de inboorlingen een soort koeterwaals, krom Nederlands, bijvoorbeeld: ‘Krokodil zij Jujubeke opeten willen.’

Walter Pauli onderzocht tot welk sociaal milieu Wiske en consorten behoorden. Vandersteen wilde van meet af aan een herkenbare Vlaamse volksstrip te maken. Volgens Pauli gelukte dit niet. Vandersteen richtte zich op de lezers van de krant, de ruggengraat van het katholieke Vlaanderen: het hogere ambtenarenkorps, cultureel geïnteresseerde leerkrachten, middenstanders en kaderpersoneel. Tante Sidonia wordt gesitueerd bij de middenklasse. Dat geldt niet voor Lambik. Deze manifesteert zich als werkmens. In de strip De ringelingschat heeft Lambik een discussie met een tramconducteur. Hij voelt zich slecht behandeld en zoekt steun bij de medepassagiers. Als reactie hoort hij: ‘Excuses! Wij zijn geen werkvolk. U ziet toch dat wij employés zijn’.

Sarah van Bouchaute probeert uit de verhalen een karakterschets te maken van tante Sidonia. Zich schikkend naar de tijdgeest wijdt Sidonia zich plichtmatig aan huishoudelijk werk. In de strip Beminde Barabas ruilt ze tijdelijk met Lambik: hij huisman en zij loodgieter. Sidonia is vrijgezel. Ze is wel steeds op zoek naar een man om mee te trouwen. Lambik is een voor de hand liggende partner, maar hij vindt haar niet mooi genoeg. Soms beledigt hij haar en krijgt dan als reactie een schoen tegen zijn achterhoofd. Regelmatig wordt Sidonia getroffen door een toeval. Ze knalt met haar hoofd op de grond en slaakt de kreten ‘eeek’ of ‘woea’. In de strip De Tuf-Tuf-club zit tante Sidonia na een aanval met haar voeten in een mosterdvoetbad.

Dit waren drie voorbeelden van de dertien verhalen. Andere onderwerpen zijn : de dierfiguren in de strips, de Spaanse Nederlanden, Barabas en wetenschap, de taal van de tekstballon, de jongerencultuur, Suske en Wiske in Nederland, de koningskwestie, censuur en katholieke strips. Een leuke bundel, jammer dat er geen voorwoord in staat. Helaas ontbreken ook illustraties.

Een verrassende kijk op de Suske en Wiske strips.

Lisa Noteris (samensteller) – België door de ogen van Suske en Wiske. ISBN 978-90-5240-893-4, 197 pagina’s, € 22,99. Antwerpen: Uitgeverij Houtekiet 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Cultuur, Geschiedenis | Reacties uitgeschakeld

Moederliefde

Geplaatst op 3 april 2024 door Marianne Janssen

Een moeder, een zoon, een kelder

Denken tot je een ons weegt.

Als de bekende, altijd druk bezige journalist Leen Salverda (27) een telefoontje van zijn moeder krijgt dat heit, zijn vader, een licht hartinfarct heeft gehad, reist hij spoorslags naar zijn ouderlijk huis. Hij is al maanden niet bij zijn ouders in Enkhuizen langs geweest, maar deze situatie vraagt om spoed. Als hij arriveert, blijkt zijn moeder gelogen te hebben, ze vertelde een smoes om hem thuis te krijgen. Leen besluit de volgende dag meteen weer te vertrekken. Maar als hij ontwaakt, blijkt hij in een kelder te zijn opgesloten. Zijn moeder moet hem verdoofd hebben, als apotheker een eenvoudig karweitje voor haar. Waarom ze dat gedaan heeft? Als ze hem eten komt brengen weigert ze antwoord op die vraag te geven. Leen, vroeger Lenny genoemd, moet maar eens heel goed nadenken. Als hij het antwoord op de vraag weet, laat ze hem vrij. En echt, ze heeft het beste met hem voor, beweert ze ook nog.

Daarvan is Leen minder overtuigd. Hij is een beroemd interviewer, werkt voor het kleine kwalitatief hoogstaande blad OOG, zijn hoofdredacteur wacht op een verhaal. Maar moeder weigert hem telefoon of laptop te bezorgen. Nadenken moet hij. Meer niet. Als hij weet wat moeders reden voor de opsluiting is zal ze hem vrijlaten. Leen breekt zich het hoofd. Zijn tante Gaath, een bekende politica is verdwenen. Haar jonge dochter Roos heeft zeventien jaar daarvoor een val gemaakt die haar tot een plant maakte. En Leen weet van meer. Maar moeder ook. Dus dat kan de oorzaak van de opsluiting niet zijn., Hij werkt voor een klein tijdschrift, niet voor een grote, ronkende krant, dat bevalt moeder ook al niet, maar zou dat…? De tijd gaat voort. De periode dat Leen opgesloten zit wordt steeds langer, de dagen rijgen zich aaneen tot weken. En op een dag komt moeder hem tot overmaat van ramp ook nog eens laten zien dat iemand zijn identiteit heeft gestolen. Een andere journalist met de naam Leen Salverda schrijft oppervlakkige, waardeloze verhalen. In een bekend tijdschrift. Daar gaat zijn goede naam! Ook dat nog! De raadselen stapelen zich op. En hij zit daar maar, werkloos, in die kelder onder het wakend oog van moeder die altijd beweert zo dol op hem te zijn.

Auteur

Femmy ten Cate studeerde aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Ze was jarenlang journalist en twintig jaar lang hoofdredacteur van het tuintijdschrift Groei & Bloei. Na een burn-out schreef ze het boek Reset Jezelf. Deze thriller is haar romandebuut.

Leens verblijf in de kelder duurt en duurt. Het valt hem zwaar. Maar ook de lezer zal regelmatig worden bekropen door een gevoel van ongeduld. De auteur schrijft vaardig, maar niet bepaald meeslepend. En dat laatste is toch waarom een thriller vraagt, óók en júist als er ter aanmoediging op de kaft de inmiddels geijkte – en steeds nietszeggender – term ‘literaire thriller’ is toegevoegd.

Samenvattend: Moederliefde is niet slecht maar ook niet echt goed. Een aardige plot, maar af en toe wat tempo had beslist geen kwaad gekund.

Femmy ten Cate – Moederliefde. ISBN 9-789-4922-416-96. 247 pagina’s. € 22,95. Utrecht: Uitgeverij Magonia 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Fictie | Reacties uitgeschakeld